کد مطلب:32201 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:16

گنجینه پرسمان » اعتقادات

فلسفة خلقت جن چيست؟

اگر چيزي امكان ايجاد شدن را داشته باشد و خداوند به عنوان علت فاعلي توانايي ايجاد آن را داشته باشد اما آن را ايجاد نكند، نيافريدن با توجه به اين كه وجود خير است، منع از خير است و بخل محسوب مي شود و بخل از خداوند محال است.

بنابراين هدف فاعل و خدا در افرينش جن، فيّاض بودن خداوند است و فياض بودن (كه علت نهايي آفرينش است) خارج از ذات خدا نيست، پس اگر سؤال شود كه چرا خداوند جن را آفريد، خواهيم گفت چون خدا است، پس علت نهايي خود خداوند است و اين سخن فلاسفه است كه مي گويند علت نهايي و علت فاعلي در افعال خداوند متحد است.

شايد بتوان همين معنا را از برخي آيات استفاده كرد: إليه يرجع الأمركلُّه؛(1) تمام كارها به او بازگردانده مي شود. در جاي خود ثابت شده است كه بين فياض بودن و آفرينش اختياري و ارادي خدا تلازم است.

حال كه معلوم شد هدف خداوند از آفرينش جن يا موجودات ديگر، ذات خداوند است، پس هر چه غير از ذات به عنوان هدف ذكر شود، به عنوان هدف ابتدايي يا متوسط مطرح است؛ نه هدف حقيقي و نهايي، مثلاً خداوند مي فرمايد: هدف از خلقت جن، عبادت خدا است،(2) بلكه لازمه كمال فياض بودن خداوند اين است كه هر كمال ممكني را بيافريند او قبل از آفرينش انسان و جن، موجودات ديگري را به نام ملائكه آفريده كه از ابتداي آفرينش داراي همه كمالات ممكن بوده اند، يعني همه كمال ها را بالفعل دارا بوده اند، پس هرگز به كمال جديدي دست پيدا نمي كنند و مرتبه وجودي شان تكامل پيدا نمي كند، از اين رو انسان و جن را آفريد كه اين دو از ابتدا داراي همه كمالات نيستند اما به گونه اي هستند كه مي توانند به كمال ها برسند. كمالي كه اين دو با اختيار و انتخاب خود به دست مي آورند، از كمال اعطايي ملائك بالاتر است، پس هدف خداوند از آفرينش جن فياض بودن خداوند است و لازمة فياض بودن خداوند اين است كه اين نوع كمال را بيافريند.

اما اين كه خدا انسان را آفريد و پيامبران هم از جنس انسان هستند، چرا جن را خلق كرد، مثل آن است كه سؤال كنيم چرا با وجود خلقت ملائكه و فرشتگان، خداوند انسان را خلق كرد، زيرا هم چنان كه در ابتدا پاسخ گفتيم، فياضيت خداوند اقتضاء مي كند هر چيزي را كه امكان ايجاد شدن داشته باشد، بيافريند. در غير اين صورت مستلزم بخل است كه از خداوند محال است.

پي نوشت ها:

1. هود (11) آية 123.

2. ذاريات (51) آية 56.